Somon Balığı, Tatlı sularda yetişen, daha sonra denizlere göç eden ve yumurtlamak için yeniden tatlı sulara dönen göçebe bir balık türü olan somon balığı, yaptığı göçler ile birçok engeli aşabilen bir balık türüdür. Bazen alçak şelaleleri bile oldukça yükseğe atlayıp veya hiç destek almadan akıntıya karşı yüzüp aşar. Oldukça akıllı olan bu balık türü bütün okyanusu dolaşsa dahi suyun kokusunu takip edip kendi doğdukları yerlere geri dönebilirler.

Yüzyıllar önce çok daha yaygın bir balık türü olan somon balığı, Avrupa'da hemen hemen her ırmakta yaşayan bir balıktı. Somon balığının bazı türlerinin ise Atlantik okyanusundan Rhein nehrine geçip oradan da Alp Dağlarında yer alan kaynaklara göç ettikleri bilinmektedir. Zamanla sanayi devrimi ile çoğu somon balığının sıvı atıklarını ırmaklara aktarılan birçok fabrika ve elektrik ihtiyacını karşılamak için kurulmuş olan baraj duvarları yüzünden göçleri son bulmuştur ve bu barajlar arttıkça somon balıkları yok olmaya başlamışlardır. Alaska ve Kanada pasifik somonlarının miktarı da 1900 yılından beri aşırı avlanma sebebiyle ve baraj duvarlarından dolayı oldukça azalmıştır. Fakat günümüzde somon balığını koruyan bazı yasalar çıkartılmış ve baraj duvarlarının yan kısımlarına somonların göç etmelerini sağlamak için baraj merdiveni adı verilen sistemler yapılmıştır. Aynı zamanda bu yasalara karşılık olarak somon balığı üretmek için birçok çiftlik kurulmuştur.

Yetişkin olan dişi somonlar nehir yataklarında su seviyesinin az olduğu yerlerde kuyrukları sayesinde yaklaşık olarak 4-5 cm derinliğinde çukurlar açarak yumurtalarını bu çukurlara bırakırlar. Bıraktıkları yumurtaların oksijen alabilmeleri için mineralli, akıntısı yüksek olan ve temiz suları seçerler. Tek bir seferde ortalama 8000 yumurta bırakabilen dişi somon balıklarının, bıraktığı yumurtalar daha sonra erkek somon tarafından sıvı bırakılması ile döllenir. Çiftleşme dönemleri çoğunlukla yaz sonlarında ya da sonbahar mevsiminde olur. Yumurtalar yaklaşık olarak 4 ay sonra kuluçkadan çıkar ve yumurtadan çıkan yavru balıklar besin ihtiyaçlarını karın bölgelerinin alt kısmında yer alan sarı renkli keseden karşılarlar. Yavru balıklar diğer balıklardan korunmak için çakıl taşlarının altında saklanır ve birkaç hafta sonra akarsunun içerisine yiyecek aramak için çıkarlar.

Soğuk su balığı olan somon balığı ülkemiz sularında doğal ortamlarda pek fazla yetişmeyen bir balık türüdür. Genellikle Norveç'ten ithal edilen bu balığı en çok üreten ülke ise 2004 yılında Şili olmuştur.

Pembe renginde eti olan, tadı diğer balıklara göre çok daha baskın ve lezzetli, soğuk su balığı olması nedeni ile de yağ oranı oldukça yüksek bir balık türü olan somon balığı, yağlı olması nedeniyle kızartmaya uygun olan bir balık değildir. Vücudumuzun kendi kendine üretemediği ve sağlık açısından oldukça büyük önemi olan omega-3 yağ asitleri açısından diğer balıklara göre çok daha büyük bir öneme sahip olan somon balığı, oldukça lezzetli ve kılçıksız olması nedeniyle eşsiz özelliğe sahip bir balıktır. En çok sevilen ve genellikle havyarı yapılan bu balığın ticari değeri de oldukça yüksektir.

Omega 3 bakımından en zengin balık olan somon balığı kardiyovasküler hastalıkların önlenmesine yardımcı olur ve içerdiği B12 vitamini sayesinde unutkanlığa iyi gelir. Kalp hastalıklarına iyi gelir, düzenli olarak tüketildiğinde ağız, mide, pankreas ve kolon kanserini riskini azaltır. Yemek borusu ve midenin korunmasını sağlar, yüksek kan basıncının düşürür, göz sağlığı açısından da oldukça faydalıdır. Ayrıca oldukça yağlı olması bakımından meme kanserine yakalanma riskini azaltır. Güneş yanıklarına da iyi gelen somon balığı, aynı zamanda cilt kanserine karşı cildi korur. İçerdiği yüksek oranda protein sayesinde vücuttaki şeker emilimini kolaylaştırır ve kilo vermeye yardımcı olur.