Mürekkep Balığı

Mürekkep Balığı: Kafadanbacaklılar sınıfının üyelerinden on kollular gurubuna dâhil olan mürekkep balığı, tuzlu suda yaşamakta olan bir yumuşakçadır.

Mürekkep Balığının Yapısı,

Mürekkep balıklarının tamamı arı eşeyli olmakla birlikte solungaçları ile solunum yapmaktadırlar. Bu balık türünün ağız kısmından 10 tane kol çıkmaktadır. Bu kollardan iki tanesi diğerlerine göre daha uzundur. Bu kollar, mürekkep balığının dinlendiği zamanlarda içe doğru çekilmektedirler. Mürekkep balığının av yakalamak istemesi ya da korunmaya ihtiyaç duyması halinde ise bu kollarını ileri doğru fırlatmaktadırlar. Kolların iç yüzeyleri birden fazla vantuz yani emeç barındırmaktadır ve bu emeçlerin iç kısmı dişli boynuza benzeyen yapılar ile bezenmiştir.

Mürekkep balığına özellikle ılıman ve sıcak olan denizlerin kıyı kesimlerinde sıkça rastlanmaktadır. Bu balıkların boyları 17 cm ile 17 m arasına olan türleri bulunmaktadır ve bu türlerin birçoğunun boyu 50 cm ile 1 m arasında olmaktadır.

Yırtıcı hayvanlar olan Mürekkep balıkları, ülkemizde Akdeniz kıyılarında avlanmaktadır. Mürekkep balıklarının beslenme listesini balıklar, karides, yengeç ve buna benzer başka yumuşakçalar oluşturmaktadır. Bu balık türü ara sıra balık sürülerinin arasına karışarak ya da küçük mürekkep balığı sürülerini takip ederek karnını doyurmaktadır. Mürekkep balığı avına arkadan yaklaşarak avının omuriliğini kopartmakta ve felç ederek öldürmekte ve bazı zamanlarda avlarından her birinden yalnızca bir ısırık alarak istirahata çekilmektedir. Mürekkep balığı avını yakalarken vantuzlu olan dokunaçlarını kullanmakta ve sonrasında kollarını kullanarak ağzına almaktadır.

Mürekkep Balığının Özellikleri,

Mürekkep balıkları normalin üstünde bir zekâya sahiptirler. Çok hassas olan iri gözleri vardır ve bu gözlerde tam 70 milyon görme hücresi bulunmaktadır. Bu gözler ile görüş alanları neredeyse 360 derece olduğundan arkalarındaki düşmanlarını da görebilmektedir. Koku alma duyularının hassasiyeti sebebi ile karanlık sularda avlarını rahatlıkla tespit edebilmektedirler. Mürekkep balıklarının renk değiştirme hücreleri vardır ve sinir sisteminde kontrolü yapılan bu hücreler sayesinde rahatlıkla gizlenmiş olabilmektedirler. Ayrıca, iridosit ismi verilen deri hücrelerinin ışığı yansıtma özelliği de mürekkep balıklarına renk değiştirme sırasında fayda sağlamaktadır. Avını yakalamak için pusuya yattıkları zaman ise kuma gömülerek kendilerini gizlemektedirler.

Mürekkep balıkları yanlarından bir avın geçmesi halinde uzun olan dokunaçlarını ileri doğru fırlatmakta ve vantuzlu uçlarla avını yakalamaktadır. Avını ağza götürmek için ise öteki kollarını kullanmaktadırlar. Ağızlarında bulunan ve papağan gagasını andıran güçlü öğütücüler sayesinde bir yengecin kabuğunu ya da bir balığın kafasını kolaylıkla öğütebilmektedirler. Mürekkep balıklarının iri olanlarının gagaları sert ve sağlam yapıya sahiptir ve bu özelliği ile kalın çelik telleri dahi ısırarak koparabilmektedir. Mürekkep balığının tükürüğü ise öldürücü zehir tesiri ederek hayvanları öldürmektedir.

Mürekkep balıklarının sırtındaki derilerinin altında bulunan küçük ve boynuza benzeyen kabuk gözeneklidir ve içi hava doludur. Ağırlığı sudan az olan bu kabuk sayesinde mürekkep balıklarının suda alçalıp yükselmesi mümkün olmaktadır. Bunun yanı sıra kaslar açısından da önemli bir bağlanma alanı olan bu kabuk, vücut için destek olmakta ve hafiflik sağlamaktadır. Mürekkep balıklarının kan dolaşım sistemleri kapalı olup, solungaçları ise manto boşluğunda bulunmaktadır. Tüm gövdelerini sadece bir yüzgeç kaplamaktadır ve bu yüzgeçler yardımı ile yavaş yavaş yüzmekle beraber gövdelerini döndürmeleri de mümkün olmaktadır.

Mürekkep balıkları, etki ve tepki sistemi ile hareket edebilmeleri için manto boşluğundaki suyu karın kısmında bulunan huniden dışarı fışkırtmaktadırlar. Bu fışkırtma ile oluşan tepkiyle hızlı bir şekilde ileri ya da geri doğru kaçabilmektedirler.

Bir mürekkep balığı saldırıya uğraması halinde, mürekkep bulunan kesesinin içinden suda dağılma özelliği olmayan ve genel olarak mürekkep balığının vücudunu anımsatan rengi koyu bir sıvı püskürtmektedir. Bu esnada kendi rengini de açıklaştırarak düşmanının kendisini görmemesini ve kendisine benzer şekilde püskürttüğü sıvıyı kendisi sanmasını sağlayarak bu durumdan kurtulmayı amaçlamaktadır. Bu arada jet sistemiyle oradan hızla uzaklaşmaktadır.

• Uzm. erhan aydar - 31.03.2021 01:47:51